oi neoi kanones tis diatrofis

Δεν πρέπει μόνο να μετράς πόσες θερμίδες μπαίνουν και πόσες θερμίδες βγαίνουν.

Αν όμως έχεις μπει ποτέ σε δίαιτα και στο τέλος είχες λιγότερα από τα επιθυμητά αποτελέσματα, μάλλον θα αισθάνθηκες εκνευρισμένος, ένοχος και στα όρια της κατάθλιψης. Τι έκανα λάθος;

Αν χρειαζόσουν μόνο αυτό για να χάσεις κιλά – να τρως λίγο λιγότερο και να ασκείσαι λίγο περισσότερο – τότε το αδυνάτισμα θα έμοιαζε με αριθμητική δευτέρας δημοτικού: Αφαίρεσε το Υ από το Ζ και πάρε Χ.

Αντί για Χ, πήρες ΧΧL.

Γιατί;

Γιατί κατά πάσα πιθανότητα υπάρχουν πολλά παραπάνω που επηρεάζουν το βάρος σου από το θέμα των θερμίδων. Ολοένα και περισσότερη έρευνα  δείχνει ότι η πανδημία παχυσαρκίας που πλήττει τον δυτικό κόσμο δεν μπορεί να αποδοθεί μόνο στο junkfoodκαι στην ανεπαρκή άσκηση. Υπάρχει και ένας τρίτος παράγοντας: μία κατηγορία φυσικών και συνθετικών χημικών που προκαλούν ενδοκρινικές διαταραχές (endochrinedisruptingchemicals- EDC), ή, όπως έχουν αρχίσει να τα λένε οι ερευνητές, παχυσαρκογενή.

Η νέα απειλή για το βάρος σου

Τα παχυσαρκογενή είναι χημικά που διαταράσσουν τη λειτουργία των ορμονικών συστημάτων. Πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι οδηγούν στην αύξηση του βάρους και αυτή με τη σειρά της οδηγεί σε διάφορες ασθένειες που ταλαιπωρούν τον πληθυσμό. Μπαίνουν στον οργανισμό σου από διάφορες πηγές – φυσικές ορμόνες που βρίσκονται σε προϊόντα σόγιας, ορμόνες που δίδονται σε ζώα, πλαστικά σε κάποιες συσκευασίες τροφίμων και ποτών, συστατικά που προστίθενται σε επεξεργασμένες τροφές και εντομοκτόνα που ψεκάζονται σε λαχανικά. Δρουν με διάφορους τρόπους: μιμούνται ανθρώπινες ορμόνες όπως είναι τα οιστρογόνα, επαναπρογραμματίζουν βλαστοκύτταρα έτσι ώστε να γίνουν κύτταρα λίπους και, νομίζουν οι επιστήμονες, αλλάζουν τη λειτουργία των γονιδίων σου.

Τώρα, νέες έρευνες δείχνουν ότι κάποια EDC, τα παχυσαρκογενή, μπορεί να μας βοηθούν να γίνουμε χοντροί. Αυτός ο τομέας έρευνας ασχολείται κυρίως με πειράματα σε ζώα και σε δοκιμαστικούς σωλήνες. Ενώ οι περισσότεροι ερευνητές λένε πως οι γνωστές επιπτώσεις πολλών παχυσαρκογενών είναι πιο ισχυρές στα νεογέννητα και τα έμβρυα, κάποιοι υποπτεύονται παρόμοια ισχύ στους ενήλικες.

Τα χημικά  πιστεύεται ότι παίζουν ρόλο σε προβλήματα γονιμότητας, δυσπλασίες γεννητικών οργάνων, μειώσεις στις γεννήσεις αρσενικών βρεφών, πρώιμη ήβη, αποβολές, προβλήματα συμπεριφοράς, εγκεφαλικές ανωμαλίες, κακή λειτουργία του ανοσοποιητικού, διάφορους καρκίνους, και καρδιαγγειακές παθήσεις. «Υπάρχουν δεδομένα που συνδέουν τα χημικά που βρίσκονται στο περιβάλλον με σχεδόν κάθε σοβαρή ασθένεια, από καρδιοπάθειες μέχρι διαταραχή ελλειμματικής προσοχής», σου λέει ο JerryHeindel, ειδικός στα EDCστο Εθνικό Ινστιτούτο Περιβαλλοντικών Επιστημών Υγείας (NIEHS).

Αυτός ο συνδυασμός παραγόντων, μαζί με την αυξανόμενη τάση μας να παχαίνουμε, είναι αυτό που ονομάζουμε το παχυσαρκογενές φαινόμενο. Αν το κατανοήσουμε, θα έχουμε στα χέρια μας το κλειδί που θα μας απελευθερώσει από το πάχος και άλλους κινδύνους της υγείας μας.

Γιατί δεν δουλεύουν οι παραδοσιακές δίαιτες

Πριν από δεκαετίες, πολύ πριν οι μεγάλες κοιλιές γίνουν της μόδας, οι γιατροί έλεγαν για τους παχύσαρκους ότι είχαν «αδενολογικά προβλήματα». Το βάρος τους δεν ήταν δικό τους φταίξιμο, εξηγούσαν. Τα σώματά τους απλά δεν είχαν την ικανότητα να καταπολεμήσουν την αύξηση βάρους, όπως μπορούν οι περισσότεροι.

Αυτή η ευγενική φράση δεν χρησιμοποιείται πια. Τι άλλαξε; Τώρα που τα 2/3 των ενηλίκων είναι παχύσαρκοι, μήπως εξαφανίστηκαν όλοι αυτοί που είχαν «αδενολογικά προβλήματα»; Όχι, απλά οι υπόλοιποι κόλλησαν την ίδια πάθηση. Χάρη στο παχυσαρκογενές φαινόμενο, μπορεί όλοι μας να κινδυνεύουμε από κάποια αδενολογικά προβλήματα.

Επειδή μάλλον έχει περάσει καιρός από τότε που έκανες βιολογία, ορίστε ένα ταχύρρυθμο μάθημα: το ενδοκρινικό σου σύστημα είναι το σύνολο των αδένων που παράγουν τις ορμόνες που ρυθμίζουν τις λειτουργίες του σώματός σου. Ανάπτυξη, σεξουαλικές λειτουργίες, αναπαραγωγικές λειτουργίες, διάθεση, ύπνος, πείνα, άγχος, μεταβολισμός – όλα ελέγχονται από ορμόνες.  Και το πάγκρεας, ο υποθάλαμος, τα επινεφρίδια, ο θυρεοειδής, η επίφυση και οι όρχεις σου είναι όλα μέρος αυτού του συστήματος. Άρα το αν είσαι άντρας ή γυναίκα, ψηλός ή κοντός, τριχωτός ή άτριχος, αδύνατος ή παχύς – όλα καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από το ενδοκρινικό σου σύστημα.

Γι’ αυτό τα παχυσαρκογενή είναι τόσο αποτελεσματικά στο να μας κάνουν παχείς – και γιατί οι ερευνητές θέλουν τόσο πολύ να βρουν την αλήθεια για αυτά τα χημικά. Το NIEHSχρηματοδοτεί έρευνες πάνω σε αυτά. Η Ενδοκρινολογική Εταιρεία, ο μεγαλύτερος οργανισμός ορμονικής έρευνας και κλινικής ενδοκρινολογίας, έχει επίσης παραδεχτεί τη σύνδεση των παραγόντων. «Η άνοδος των ποσοστών παχυσαρκίας έχει συμπέσει με την αύξηση της χρήσης βιομηχανικών χημικών που μπορεί να παίζουν κάποιο ρόλο στη εμφάνιση παχυσαρκίας», σημειώνεται σε μια πρόσφατη αναφορά, «δείχνοντας ότι μπορεί τα EDCνα συνδέονται με την επιδημία».

Το ενδοκρινικό σου σύστημα είναι ένα καλοκουρδισμένο όργανο το οποίο εύκολα μπορεί να ξεκουρδιστεί. «Τα παχυσαρκογενή πιστεύεται ότι κυριεύουν τα ρυθμιστικά συστήματα που ελέγχουν το σωματικό βάρος», σου λέει ο FrederickvomSaal, επίκουρος καθηγητής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μισούρι. «Κάθε χημικό που παρεμβάλλεται στο σωματικό βάρος διαταράσσει το ενδοκρινικό σύστημα».

Αυτός είναι και ένας λόγος που μπορεί να αποτυχαίνουν οι συμβουλές για την απώλεια βάρους. Βασικά, ακόμα και αν ακολουθήσεις πιστά τις συμβουλές των παλαιότερων γενιών, δεν θα μειώσεις καθόλου την έκθεσή σου σε παχυσαρκογενείς παράγοντες. Για παράδειγμα, ένα μήλο την ημέρα μπορεί να έκανε το γιατρό πέρα πριν από 50 χρόνια, αλλά σήμερα που το ίδιο μήλο έχει χημικά που ίσως να ενισχύουν την παχυσαρκία, αυτή η συμβουλή είναι άκυρη. Κι αυτό γιατί τα μήλα έχουν δειχθεί σαν κάποια από τα φρούτα και λαχανικά με τα περισσότερα εντομοκτόνα και χημικά.

Το παχυσαρκογενές φαινόμενο μπορεί να ευθύνεται για το ότι οι παραδοσιακές διατροφικές σου επιλογές – το να διαλέγεις κοτόπουλο αντί για βοδινό, το να τρως περισσότερο ψάρι, το να τρως φρούτα και λαχανικά – μάλλον δεν αποδίδουν πια.

Υπάρχουν, όμως, και καλά νέα: δεν υπάρχει κανένας λόγος οι αγαπημένες σου τροφές – μπριζόλα, χάμπουργκερ, ζυμαρικά και παγωτό – να μην είναι μέρος ενός λογικού προγράμματος απώλειας βάρους. Απλά πρέπει να ξεκολλήσουμε από τον παλιό τρόπο σκέψης και να υιοθετήσουμε τους νέους κανόνες διατροφής.